Sitemize Hoş Geldiniz ------Sitemizdeki Konu Sayısı 1400'ün üzerine çıkmıştır Bir çok deney ve araştırma konularımız sizin ilginizi çekebilir SİTEDE ARAMA YAPMAK İÇİN YANDAKİ ARAMA KUTUSUNU KULLANIN Aşağıdaki kayan resim menüsüne de İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK konuları ekleyeceğim

Kasımpatı (Chrysanthemum)

1 yorum
Kasımpatı Chrysanthemun / Chrysantheme / Chrysanthème / Chrysanthemum / Krizantem / Margarit)

     Vatanı Çin, Japonya olan park ve bahçelerde yetistirilen güzel çiçekleri olan süs bitkileri. Sonbahardan kısa süreli (45 gün)  çiçek açar. Saridan kirmiziya kadar çesitli renklerde iri ve katmerli çiçekleri vardir. Büyüklükleri ve sekilleri türlerine göre farklidir. Türkiye’de yetistigi yerler: Ege, Akdeniz, Marmara bölgesi. Kullanildigi yerler: Balkanlarda yetisen ve Chrysanthemum cinerariae folium adi verilen türündan, böcek öldürücü ilaç yapilir. Kasımpatları kasvetli ve çiçeksiz sonbahar bahçelerini canlı renkleriyle adeta bir yaz şölenine çevirirler.Uzak Doğu kültüründe önemli bir yeri olan bu çiçek bizde de öteden beri çok sevilir. Bitki birbirinden farklı yüzlerce çeşide sahiptir.Kalıcı ve yıllık türleri vardır.Yetiştirilmesi gayet kolaydır.
         Genellikle çeliklerinden veya kök sürgünlerinden çoğaltılır.Tohumla yetiştirilen cinsleri de vardır. Bahçede güneşli ve rüzgar almayan bir yere dikilir.Bitki yaz boyunca düzenli sulanır ve beslenir.Sonbaharda uzun boylu ve iri çiçekli olanları desteklenir.Çiçekler bittikten sonra bitki toprak hizasında kesilir.Üzerine biraz kuru ot veya gübre konursa kökler soğuktan etkilenmez. Saksıda yetiştirmek için küçük çiçekli ve kısa boylu olanları daha uygundur.Çoğaltmak isteniyorsa İlkbaharda bitki sürmeye başlayınca kök sürgünleri dikkatle ayrılıp dikilir. Kasımpatı suda haftalarca dayanır.Topladığınız veya satın aldığınız kasımpatlarının iyice açmış olmasına dikkat edin.Tomurcuklar suda açmayabilir.Vazo suyuna konacak birkaç damla çamaşır suyu bakterial gelişimi önleyecektir.


Koltuk alma işlemi kesme pat yetiştiricilliğinde uygulanır.Böylece yan dal, sürgün gelişimi önlenir.Bitki tek sap üzerinde boy yapar. Saksılı krizantemlerde ise uç alınır ki yan sürgün versin, dallı, kompakt bitkiler elde edilsin.Tepe sürgünün ucu mümkün olduğunca kısa kesilip dallanarak gelişmesi teşvik edilir. Koltuk alma, bitki gövdesi ile ana yaprakların birleştiği yerden çıkan sürgünlerin koparılmasıdır. Saksıdaki krizanteminiz muhtemelen torf ağırlıklı bir harca dikilidir. Bu yüzden sık sulamanız gerekecektir. Saksılı yetiştiricilikte her saksıya genelde 5 tane köklü çelik dikilir.Tek bitki zayıf olur. Sizin kısa keslmiş gövdeler dedikleriniz muhtemelen geçmiş bitkilerdir.Göz ihtiva ediyorlarsa yeniden sürebillirler. Yaz aylarında yüksek sıcaklar kör tomurcuk teşgiline neden olabilir.Yani bitkinin tomurcukları çiçek açmaz. Krizanteminize yaprak bitleri bayılacaktır haberiniz olsun. Kimyasallarıkullanmak istemzseniz ev yapımı ilaçlar köşemize bir uğrayın. Bahçeye dikebilirsiniz hiç sakınca yok.Köklerinin yüzlek olması hastalık değildir. Zaten saçak köklü bir bitkidir.
     Kasımpatıların çiçeklenme zamanı sonbahar mevsimidir.

     Özel seralarda diğer mevsimlerde de çiçek açmaları sağlanmaktadır. Bunun için serada bu bitkilerin güneş alma saatleri sonbahar mevsimindeki gibi ayarlanır. Gündüz bazı saatlerde sera karartılır. Böylece bu bitkiler sonbahar geldi sanarak çiçeklenirler. İnsanoğlunun hilelerinden biri de bu işte.


Yaz ve kış bakımı:

 Kasımpatı,  Kışın uzun süren don olaylarının yaşandığı yerlerde dipleri toprak ve kuru yapraklar karışımıyla örtülerek korunmalıdır. Dallarının donması ölmesi hiç önemli değil, zaten öyle olması gerekiyor. Kökler ilkbaharda çok sayıda yeni sürgünler çıkarır. Bütün gün tam güneşli veya ağaçların çok değil hafifçe gölgelediği yerlerde daha iyi gelişirler. Fazla gölge hiç iyi değil. Yazın sıcağa ve susuzluğa dayanıklıdır. Fakat susuz bırakırsanız yeni sürgünlerden bir kısmı ölür, kalanları da cılızlaşır. Düzenli sulamaya dikkat etmelisiniz.



Yaz budaması:

 Yaz başında boylarını uçlardan hafifçe kısaltma budaması yaparsanız kasımpatınız daha fazla sayıda çiçek tomurcuğu geliştirir. Zaman seçimi kasımpatılarının boylarına göre değil, gündüz süresinin kısalmasına göre seçilmeli. Haziran sonu itibarıyla gündüzler yavaş yavaş kısalmaya başlar. Böylece gündüzler daha da kısaldığı günlerde kasımpatı tomurcuklar oluşturmaya girişir. Haziran ortası budama için iyi bir zamandır.


Toprak ve besin:


Toprak olarak, suyu süzdürebilir normal bir bahçe toprağı veya iyi bahçe toprağı uygundur – bol bol eski sığır gübresi karıştırmanız gerekiyor. Daha sonra herhangi bir besin takviyesi istemez ama amacınız çok kaliteli çiçekler elde etmek ise, tomurcuklar ortaya çıkmaya yakın zamanda (ağustos ayı başında) iyi bir gübre şerbetiyle sulamalısınız.Çiçek açarken tekrar gübre şerbeti vermelisiniz ki kışa kuvvetli girsin, kökler gerektiği gibi kuvvet toplasın. Böylece baharda çok güçlü bir gelişim gösterir.

 Düzgün çiçeklendirmek:

 Bu amaçta, dalların dümdüz dik olması gerekiyor. Değnekler ve ipler aracılığıyla dik durmalarını sağlayın. İri çiçekli kasımpatı çeşitlerinde, her dalda bir tomurcuk bırakarak diğerlerini keskin bir makasla dala bitiştikleri yerden kesin. Böylece çok daha iri ve gösterişli çiçekler elde edersiniz. Vazoluk mükemmel kasımpatı çiçekleriniz olur. Küçük çiçekli türlerde çiçekler toplu olması gerektiğinden dolayı tomurcuk azaltması yapılmamalı.

 Kasımpatı nasıl çoğaltılır? Amatörce, sadece bir hobi olarak kasımpatı yetiştirilmesi, üretilmesi gayet kolaydır. İlkbahar başında yeni filizlenmekte olan köklerini ayıracaksınız yeni yerlerine dikeceksiniz hepsi bu kadar. Bir saksıda, ilk yıl ne kadar yoğunlukta kasımpatınız varsa, sonraki yıl iki veya üç saksıya ayırarak her birinin geçen yılkinden farksız eksiksiz yoğunlukta gelişmesini sağlayabilirsiniz. Bu kadar bereketli çoğalan bir bitkidir kasımpatı. Her yıl sonbaharda kesinlikle çiçek açarlar.

 Kasımpatına yazın çiçek açtırmak için:

 Eğer sabaha veya akşama doğru, aydınlık olan vaktin birkaç saatini kasımpatılarınızın bulunduğu ortamda gece gibi karanlık ederek gece karanlığı süresini 12 saata çıkarabilirseniz, sonbahar geldi sanarak çiçeklenmeye koyulur. Tomurcuklar ilk belirince karartma süresini günde 13 saat, ve bir iki hafta sonra günde 14 saat karanlık edin.


Krizantem isminin kökeni

Kasımpatı genel cinsinin bilimsel adı Krizantem (Chrysanthemum) eski Yunancada altın çiçek anlamına gelir. Altın anlamında chrysos ve çiçek anlamında anthemon kelimelerinden.

Saksıda yetiştirilmesi

Saksıda kasımpatı yetiştirmek için küçük değil en azından orta büyüklükte saksılar lazım. Toprak güçlü besleyici olmalı. Poşetlerde satılan özel topraklar kasımpatları için pek besleyici değildir. Beşte iki oranında eski koyun gübresi (veya yarı yarıya solucan gübresi) karıştırın. Her yıl toprak değiştirin. Böylece arasıra bitki besinleri vermeniz hiç gerekmez. Gerçek topraklardan kırmızı killi toprak, humuslu kara toprak, dere kumu ve biraz da doğal gübre karışımı yaparsanız çok daha sağlıklı gelişirler. Haziran sonuna kadar sulamayı seyrek tutup temmuzda arttırın.

Kasımpatı nasıl çoğaltılır?

Amatörce, sadece bir hobi olarak kasımpatı yetiştirilmesi, üretilmesi gayet kolaydır. İlkbahar başında yeni filizlenmekte olan köklerini ayıracaksınız yeni yerlerine dikeceksiniz hepsi bu kadar. Tohumdan da mümkün.

C. morifolium ‘Crimson Tide’

Kökten ayırmayla

İlk yıl ne kadar yoğunlukta kasımpatınız varsa, sonraki yıl iki veya üçe ayırarak her birinin geçen yılkinden farksız eksiksiz yoğunlukta gelişmesini sağlayabilirsiniz. Bu kadar bereketli çoğalan bir bitkidir kasımpatı. Her yıl sonbaharda kesinlikle çiçek açarlarKış sonunda kökten ayırarak çoğaltacaksınız. Kök filizlerini tek tek değil, guruplar halinde fazla hırpalamadan ayırın. Tek tek ayırmayın yoksa hiçbiri tutmayabilir.

Tek tek ayırmayla seri üretim

Bu biraz riskli olsa da en verimli çoğaltma yoludur. Sera ve özel bakım gerekir. Sonbaharda çiçek açtıktan sonra köklerde başlayan filizlenmeler şubat sonunda daha da güçlenmiştir. Tek tek ayırıp mini fincan saksılara tek tek dikilirler. Toprak olarak dere kumu ve ince eski koyun gübresi karıştırılmış sağlıklı bir kompost toprak kullanılmalı. Yeterince gelişip serpildiklerinde daha kuvvetli gelişecekleri saksılara alınmalılar. Aşağıdaki çelikle üretme daha kolay gibi görünebilir ama bu usulle daha çok sayıda üretim yapılabilir, bunlar yaz başına kadar köklerden epeyce sürgün çıkarır ve sonbaharda çok çiçek verirler.

Tepe çeliği ile

Her kasımpatı çeşidinde olmuyor. Sizinki uygun mu değil mi buradaki tarife göre deneyin. En iyi zaman mayıs ve haziran aylarıdır. Dalları üst kısımdan 10cm kadarını kesip alın. En alt yaprakları diplerinden makasla kesin. Sapın alt 3cm kısmı toprak altından kalacak şekilde doğrudan toprağa dikeceksiniz. Toprak çok süzek ve havadar olmalı. Sık sık sulayın. İlk iki hafta direkt güneşin fazlasından koruyun. Bu arada köklenirler. Kuvvetli çıkan filizler biraz uzadıktan sonra uçlarını koparın daha fazla dallansın. Sonbaharda çok güzel çiçeklenirler. Böylece küçük saksılarda çoğaltılıp sonbaharda çiçeklendiklerinde albenisi yüksek hediyelik eşya olurlar. Çelikle küçük saksılarda yetiştirilmiş kasımpatlar bir sonraki baharda mutlaka daha büyük saksılara alınmalı.

Tohumdan çoğaltılması

Kasımpatı bitkilerinin çoğu tohum vermez. Sebep Krizanten türleri arasında melez olmalarıdır. Türler arası melezlere hibrit denir bunlar kısır olur. Düz türler tohum verir fakat onlar eğer aynı türün çeşitleri arasında melez ise tohumdan yetişenler farklı olabilir.
Tohumları şubat sonuna doğru kapalı, güneşli ve 20C derece dolaylarında az sıcak yerlerde çimlendirmelisiniz ki yaza kadar kaydadeğer bir gelişim gösterebilsinler. Aksi takdirde çiçeklenebilmeleri sonraki yıla kalabilir. Fideler 15cm’yi geçtiklerinde esas yerlerine dikilmeli. Tohumları kış sonuna doğru ekecek kapalı uygun yeriniz yoksa hiç acele etmeyin, nisan sonunda tohumları ekin (fazla serinde çimlenmezler aceleye gerek yok). Belki bu sonbaharda çiçek açmazlar ama kışı geçirecek kadar güçlenirler.

Kasımpatının kullanım alanları

Kesme çiçekçilik

En çok çiçekçilik sektöründe kesme çiçekçilikte kullanılırlar. Son yıllarda küçük saksılarda çiçeklendirilmiş olarak bodur sardunya çeşitlerinin ticareti artıyor.
Fazla gösterişli özel çeşitlerinin seralarda usulüne uygun bakımı yapılmalı. Bunlar her iklime her toprağa uyum sağlayamaz. Çoğunluk kasımpatı çeşitleri ise kışa dayanıklı uzun ömürlü bahçe bitkileridir.

Yenilebilir..

Aroması uygun birkaç türü Uzakdoğu’da çeşitli yemeklerde doğrudan ya da defne yaprakları gibi sadece pişme esnasında kullanılır. Çayı yapılır. Soğuk içilen şerbeti yapılır.

Bitki bitlerine ilaç yapımında

Chrysanthemum cinerariifolium ve Chrysanthemum coccineum adlı kasımpatı türlerinin çiçekleri kurutularak tozları doğal bitki biti ilacı olarak kullanılır. İlacın adı Pyrethrum, aynı zamanda Chrysanthemum cinerariifolium türünün de diğer bir adıdır.

Hava temizleyici olarak

NASA araştırmalarına göre odalarda kirli havayı temizleyici etkisi var. Fakat bunun için bitkinin hem nefes alabilmesi hem de yaşamsal fonksiyonlarına sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi gerekir. Bunun için ise hem yeterli güçte ışık hem devamlı hava akımları şart. Yani odaları temizleme etkisi bizim oda şartlarımızda mümkün değil. Kasımpatı evlerde yaşayamaz; aynen açıkhavada olduğu gibi devamlı her yönden esinti alabilmesi lazım.

Hastalıkları

Bitler, parazitler: Kasımpatı bitkilerinin düşmanı çok. Bazı bitler fazlaca zarar verip bitkinin ölmesine, bazı bitlerse çiçek tomurcukların gelişememesine sebep olur. İlk farkettiğinizde ilaçlamanız gerekir.
Mantarlar: Esintisiz bahçelerde çeşitli mantar hastalıklarına yakalanırlar. Öyle bahçelerde sulamaları sabah – öğle arasında yaparak gece ıslaklığının önüne geçerseniz kasımpatılarınızı birçok hastalıktan korumuş olursunuz. Fazla killi torakta gereksiz yere sulamak kök çürümelerine sebep olur. Sulamayı toprak özelliğine göre ve toprağın kuruma, nem kaybetme özelliğine göre bilinçlice yapın. Bahçe toprağınız fazla killi ise dere kumu ve ponza taşı karıştırarak iyileştirebilirsiniz.



Kasımpatı Resimleri














































































































































Kasımpatı fidesi geçen yıldan kalan














Kaynaklar:http://azbitki.com/kasimpati
http://www.agaclar.net/forum/bahce-sus-bitkileri/1660-3.htm
Derleme ve  Resim destek By Eyyupk



1 comment

Adsız
27 Ekim 2014 01:08

Kasımpatı ile ilgili bu yazı alıntıdır. Kaynağı ise "http://azbitki.com/kasimpati". Alıntı yaptığınız yazının kaynağını belirtiniz. Emeğe saygı lütfen.

Reply
Yorum Gönder